Om te beginnen: wat zijn de doelstellingen van FERMA?
“Een van de voornaamste doelen is om de belangen te behartigen van de riskmanagement-sector. Dat is meteen ook de belangrijkste reden waarom we in Brussel zijn gevestigd, dicht bij de EU-instellingen. Op die manier kunnen we onze leden ook snel informeren over nieuwe wetgeving die eraan komt. Het werkt dus in twee richtingen. Daarnaast willen we natuurlijk ook een netwerk vormen dat best practices en informatie deelt en evenementen en seminaries organiseert. En tot slot zetten we ook in op opleidingen en trainingen, bijvoorbeeld rond certificering van riskmanagers.”
Waar houden riskmanagers zich zoal mee bezig?
“Hun voornaamste taak is om risico’s te identificeren en te mitigeren. Identificeren gebeurt bijvoorbeeld onder meer met risk maps, waarin de frequentie en ernst van alle mogelijke bedreigingen voor het bedrijf worden opgenomen. Mitigeren kan bijvoorbeeld door te verzekeren, al gebeurt dat zeker niet altijd. We schatten dat over het algemeen maar 20 procent van de bedrijfsrisico’s die verzekerbaar zijn ook verzekerd worden.” legt Typhaine Beaupérin uit.
Hoeveel risicomanagers zijn er aan de slag in België?
“Dat zullen er ongeveer een honderdtal zijn. Pas op, voor zo’n klein land als België is dat best veel. Riskmanagers zijn veelal aan de slag in grote, internationaal opererende bedrijven. Een gemiddelde kmo heeft er meestal de middelen niet voor om zo iemand in dienst te nemen.”
De oorlog in Oekraïne is een probleem zowel van aanvoer, als van reputatieschade als van de exploderende prijs van grondstoffen.
Hoe is het beroep geëvolueerd de laatste jaren?
“FERMA bestaat al sinds 1974 en in al die tijd zijn er toch wel enkele grote evoluties geweest. Vroeger was het beroep van risicomanager heel erg verbonden met die verzekeringen waar ik het net al over had. De riskmanager was meestal de persoon die daar binnen het bedrijf verantwoordelijk voor was. Vandaag gaat zijn of haar taak veel breder en omvat het quasi alle afdelingen van het bedrijf. Door bijvoorbeeld bedreigingen rond cybersecurity komt de riskmanager heel vaak in contact met het IT-departement. Tijdens corona was hij kind aan huis bij de hr-diensten. Hij rapporteert natuurlijk ook aan het topmanagement, de CEO en de raad van bestuur. Die moeten immers op de hoogte gebracht worden van de risico’s en zij zijn het ook die de eindbeslissingen nemen. Niet de riskmanager.” vertelt Typhaine Beaupérin.
De riskmanager is holistisch geworden?
“Ja, precies. Dat komt onder meer doordat risico’s tegenwoordig veel meer met elkaar verbonden zijn, door de globalisering en digitalisering. Ik zal een voorbeeld geven: corona. Het begon als een puur gezondheidsrisico en dan nog ergens ver weg, in China. Toen het de oversteek naar Europa maakte, werd het ook een cyberrisico, want plots gingen we allemaal thuiswerken, met alle risico’s van dien. En nog wat later werd het een probleem van de supplychain, want de hele aanvoer van goederen liep in het honderd. In de moderne wereld van vandaag staat alles met elkaar in verbinding. Dat merk je ook met de oorlog in Oekraïne. Dat is een probleem zowel van aanvoer, als van reputatieschade (doe je nog zaken met Rusland of niet?) als van de exploderende prijs van grondstoffen. Alles is veel complexer en volatieler geworden. En daar moet een risicomanager rekening mee houden.”
Moet een risicomanager reactief of proactief zijn?
“Ik denk dat proactief anticiperen in het bloed zit van een goede risicomanager. Hij moet zorgen dat de business kan blijven draaien, wat er ook gebeurt. Daarvoor moet hij voortdurend alles monitoren, in scenario’s gieten en analyses maken. Daar zitten ook complete rampscenario’s bij. Stel dat de prijs van de olie morgen verdrievoudigt, hoe gaan we dat dan oplossen? Rekenen we het door aan de klant? Laten we onze marges zakken? Kunnen we een alternatief zoeken?” zegt Typhaine Beaupérin.
Wat voor profiel heeft een riskmanager?
“Ze hebben meestal wel een juridische vorming genoten, maar in regel zijn het geen pure juristen. Vaak wel mensen met een achtergrond in verzekeringen of financiën, underwriters en brokers bijvoorbeeld. Of economisten of ingenieurs. Ze moeten immers in staat zijn om bepaalde zaken te kwantificeren, er een getal op te plakken. Want dat is waar de CEO in geïnteresseerd is: als dat gaat gebeuren, wat gaat ons dat dan kosten? Al zijn er natuurlijk ook risico’s waar je veel moeilijker een bedrag op kunt zetten, zoals reputatieschade.”
Vroeger waren er ook geen specifieke opleidingen voor riskmanagers. Nu wel.
“Klopt, er was lange tijd geen typisch carrièrepad naar riskmanager. Meestal werd iemand binnen het bedrijf gevraagd, iemand met heel veel ervaring die de business door en door kende en al op verschillende afdelingen had gewerkt. Vandaag bestaan die opleidingen wel, op universiteiten en bij bijvoorbeeld Vlerick. De instroom van dat soort profielen zal dus almaar groter worden. Ook de financiële sector organiseert opleidingen en wij hebben ook een eigen certificatie: de European Risk Management Certification. We merken trouwens ook dat het takenpakket van de riskmanager almaar breder wordt, bijvoorbeeld ook op het vlak van duurzaamheid, klimaatdoelstellingen en ESG. Europa stelt immers steeds meer harde eisen op dat gebied.” legt Typhaine Beaupérin uit.
U zei al dat de uiteindelijke beslissing steeds bij de CEO ligt. Weegt een riskmanager dan wel genoeg op het beleid?
“Meer en meer, hoor. Riskmanagement staat tegenwoordig echt wel op de agenda van de raad van bestuur. Corona heeft die trend nog aangewakkerd. Wat de riskmanager vertelt, daar wordt meestal zeer goed naar geluisterd. Hij neemt de beslissingen dan wel niet, maar kan ze wel helpen sturen en heeft ook meer en meer zijn invloed op de bedrijfsstrategie.”
